Het jaar 2022 brengt heel wat veranderingen met zich mee inzake bouwen en verbouwen. Energiebesparende investeringen worden financieel aangemoedigd en vervuilende installaties worden vervangen door ecologische alternatieven. Onze experts van A-projects maken je wegwijs dankzij 5 concrete FAQ-vragen en antwoorden over groene warmte en comfort om je te helpen bij de keuze van de meest duurzame, toekomstgerichte oplossingen voor jouw (ver)bouwproject.
VRAAG 1: Welke basisbeginselen moet ik in het oog houden bij een (ver)bouwproject?
De belangrijkste tips blijven nog steeds de 3 principes van de Trias Energetica. Het Trias Energetica bestaat uit drie stappen:
- Beperk het energieverbruik, bvb. door isolatie te optimaliseren en warmtewinsten te vermijden om een constante, comfortabele temperatuur te garanderen;
- Maak zoveel mogelijk gebruik van rest- of hernieuwbare energiebronnen;
- Energie uit fossiele bronnen gebruik je zo efficiënt mogelijk, bijvoorbeeld door het installeren van efficiënte(re) systemen. Streef naar lage temperatuurverwarmingssystemen en hoge temperatuurkoelsystemen.
Bij het maken van je keuzes maak je best een kostenbaten-analyse op korte en op lange termijn, maar hou je ook best rekening met de onzekerheden die de uitputting van fossiele brandstoffen met zich meebrengen.
VRAAG 2: Komt er een verplichte warmteverliesbepaling in de toekomst?
Het ziet er niet naar uit dat er een expliciete verplichting komt tot het maken van een genormeerde warmteverliesberekening in Vlaanderen voor residentiële gebouwen. Het is wél aangeraden om deze berekeningen te overwegen. De voordelen op vlak van energieverbruik en positieve EPB-resultaten kunnen sterk doorwegen, maar ook de premies vormen een interessante stimulans. Het is daarnaast ook van groot belang om nieuwe verwarmingsinstallaties correct en goed te dimensioneren door de warmteverliesberekening ruimte per ruimte uit te voeren. Dit voorkomt overdimensionering en zorgt voor een optimaal comfort in elke ruimte.
Elk jaar worden bij nieuwbouw of ingrijpende energetische renovaties een goed EPB-resultaat financieel beloond, hoewel de vereisten elk jaar strenger worden. Op 1 januari 2022 is er daarnaast een renovatieverplichting voor niet-residentiële gebouwen doorgevoerd, waarbij elk gebouweenheid binnen de vijf jaar aan vier energiebesparende maatregelen moeten voldoen.
Het is dus duidelijk dat de Vlaamse overheid stappen wil zetten richting koolstofneutraliteit in 2050 en hier ook stimulansen voor gaat blijven geven. De energiedoelstellingen voorzien o.a. voor alle woningen een A-label (of beter) op het EPC. Een verplichting is weliswaar nog niet aan de orde voor residentiële woningen.
Vraag 3: Do’s en don’ts betreffende vloerverwarming per ruimte?
Het grootste nadeel van vloerverwarming is dat het een traag systeem is. Daarom analyseer je bij een (ver)bouwproject best ruimte per ruimte je noden.
Indien de woning doorgedreven geïsoleerd is en de warmtebehoefte beperkt blijft in de slaapkamers, dan is het te overwegen om deze uit te rusten zonder afgifte of met wachtleidingen zodat er later flexibel kan worden omgegaan met de verwarming/koeling van deze kamers indien gewenst. In de badkamer wordt vloerverwarming vaak gecombineerd met een bijkomende verwarming om een snellere reactietijd te bekomen, hoewel dit een beperkte impact kan hebben op de EPB-verslaggeving. In een ruimte waar er overdag actief wordt geleefd, is vloerverwarming voldoende.
Bij de installatie neem je best de toekomstige noden aan warmte en koelte, alsook de nodige flexibiliteit en mate van reactietijd in beschouwing. Afzonderlijke sturing van elke ruimte zorgt ervoor dat je per ruimte de temperatuur kan aanpassen. Verkies daarnaast een passieve koeling via de vloerverwarming boven een actieve koeling die een toeslag op het E-peil veroorzaakt.
VRAAG 4: Welk type warmteafgifte is het meest ‘future-proof’?
Bij renovaties of uitbreidingen zal het systeemrendement doorwegen, nl. opwekker + verdeling + warmteafgifte. Indien de huidige installatie onvoldoende scoort, dan is een nieuwe installatie te overwegen. Een vervanging of uitbreiding van een systeem in de toekomst is altijd mogelijk als de afgifte op lage temperatuur gebeurt.
- De alternatieven die in overweging genomen moeten worden hangen af van verschillende factoren:
- De mogelijkheid tot aansluiting op het aardgasnet;
- De staat van de huidige installatie;
- Of er in de nabije toekomst bijkomende renovatie-/isolatiewerken worden gepland;
- De mogelijkheid om op lage temperatuur warmte af te geven;
- Persoonlijke voorkeur van het afgiftesysteem;
- …
Algemene adviezen van onze A-Projects experten luiden als volgt:
- Voorzie een analyse van het bestaande systeem;
- Geef de voorkeur aan een afgiftesysteem op lage temperatuur, tenzij het gebruik van het gebouw dit niet toelaat;
- Werk op lage temperatuur door de isolatiegraad te verhogen;
- Overweeg passieve koeling via vloerverwarming;
- Als je de renovatie op lange termijn uitvoert, dan werk je best een stappenplan uit;
- Geef de voorkeur aan eigen productie van energie;
- Ga na of het kostenplaatje binnen het budget past.
Energie-efficiënte verwarmingssystemen van de toekomst zijn onder andere condenserende gasketels met radiatoren en/of vloerverwarming of elektrische verwarming met zeer lage vermogens. Een moeilijk aspect bij het bepalen van de juiste opwekker/brandstof/warmteafgiftesysteem is de onzekere toekomst van alternatieve brandstoffen. Er is één zekerheid: investeren in hernieuwbare bronnen wordt een must. Momenteel is een warmtenet of warmtepomp de meest toekomstgerichte keuze.
VRAAG 5: Hoe vermijd ik een te grote ruimte-inname per installatie?
Ontwerpmatig moet je bij de indeling van een woning rekening houden met de plaatsing van je installaties m.b.t. onderhoud, toegankelijkheid, functie, stapeling, comfort,… . Elk installatieconcept en de samenstelling ervan neemt zijn eigen ruimte in beslag. Bij gecombineerde systemen kan de ruimte-inname beperkt blijven, maar met bijkomende installaties kan al snel veel ruimte verloren worden. Laat de inplanting daarom niet aan de installateur over, maar plan een specifieke opstelling op voorhand. Op die manier vermijd je dat technieken over meerdere bergingen/ruimtes worden verdeeld.
“ Er zijn nog veel onzekerheden over de toekomst en er is nog een lange weg te gaan. Hoe dan ook, een energietransitie op lange termijn is onvermijdelijk. Om een juist evenwicht tussen duurzaamheid, premies, fiscaliteit, kosten, regelgeving en efficiëntie is het aanbevolen om een adviseur te raadplegen bij het maken van (ver)bouwplannen. Projectspecifieke details kunnen bijvoorbeeld belangrijke duurzaamheids- en financiële voordelen opleveren. ”
